In tuinwijk Waterschei (Genk) opent vandaag een unieke demowoning. Ze toont aan dat ook 100 jaar oude citéwoningen klaar zijn voor een fossielvrije toekomst, met behoud van het historisch karakter. De grondig gerenoveerde woning in de Boslaan is uitgerust met de nieuwste technieken, waaronder de eerste geothermische warmtepomp in een Limburgse mijncité. De woning maakt deel uit van het Europees project oPEN Lab. Dat onderzoekt of energiepositieve wijken mogelijk zijn: buurten die meer energie opwekken dan verbruiken.
Erfgoed met toekomst
De voormalige mijnwerkerswoning onderging een drastische renovatie, maar behield haar erfgoedwaarde. De gevel bleef intact, materialen, kleur en volume van het dak werden behouden.
“De woning ging van EPC-label D naar A. Ze wordt volledig fossielvrij verwarmd dankzij warmte uit de grond. Daarvoor waren twee boringen tot 150 m diep in de achtertuin nodig. Dat deze woning volledig is losgekoppeld van het aardgasnet, is heel uitzonderlijk voor zo’n oude woning.”
Stéphanie Lieten, projectmedewerker bij Stebo vzw.
“We leefden hierbij het erfgoedkader van de stad Genk na, waaraan we zelf hebben meegewerkt. Zo blijft het historische straatbeeld behouden.”
Levend labo voor duurzame wijkrenovatie
De woning in de Boslaan is één van zeven testwoningen in tuinwijk Waterschei binnen onderzoeksproject oPEN Lab. Het project experimenteert met innovatieve renovatie-oplossingen om te kijken of positieve energiewijken haalbaar, betaalbaar en schaalbaar zijn.
Elke woning test een andere mix van technieken, materialen en bewonersgedrag. Samen vormen ze een ‘levend laboratorium’. Het levert inzichten op voor grootschalige wijkrenovaties, nodig voor het behalen van de klimaatdoelstellingen.
“Binnen elke combinatie, stemmen we de innovatieve technieken op elkaar af voor maximaal rendement. Naast de individuele prestatie, leren we hoe de technologieën samenwerken en elkaar versterken," zegt Dorien Aerts van VITO.
"Daarnaast zijn de ervaringen en het comfort van de gebruikers cruciaal. Hun feedback helpt ons om renovatieprojecten beter en gebruiksvriendelijker aan te pakken. Het levert waardevolle inzichten voor Europa én Vlaanderen.”
Dorien Aerts, projectmedewerker van VITO
In de demowoning in de Boslaan plaatste VITO met steun van Europa vloerverwarming op alle verdiepingen, aangestuurd door de geothermische warmtepomp, ventilatie D met behoud van warmte, 33 zonnepanelen, een thuisbatterij van 15 kW en slimme sturing. Een laadpaal staat discreet achter de woning.
Renovatie mét en voor bewoners
De aanpak in Waterschei combineert technische innovatie met intensieve renovatiebegeleiding van bewoners. De eigenaars investeerden zelf in isolatie, sociaal en technisch ondersteund door renovatiecoaches van Stebo.
“Bewoners spelen een belangrijke rol in de energietransitie. Een energiezuinige woning vraagt om nieuwe gewoontes, zoals het slim gebruik van ventilatie, verwarming en energieopslag. Onze rol is ook om hen daarin te begeleiden, zodat ze een balans vinden tussen comfort en energie-efficiëntie,” zegt Lieten.
Huis met geschiedenis
Dat deze woning nu het uithangbord is voor duurzaam wonen, heeft ook symbolische waarde.
“In dit huis woonde en werkte Jef Ulburghs, stichter van Stebo vzw en pionier van sociaal en ecologisch geëngageerd wonen in Limburg. Het verleden en de toekomst van maatschappelijk wonen komen hier letterlijk samen onder één dak.”
Erwin De bruyn, algemeen directeur bij Stebo vzw
Wat is oPEN Lab?
In het Europese project oPEN Lab werken we met 33 partners uit 7 landen aan de ontwikkeling van energiepositieve wijken. In Genk focust oPEN Lab zich op de 'living labs' in sociale woonwijk Nieuw-Texas en tuinwijk Waterschei.
Wil jij ook op de hoogte blijven van de ontwikkelingen van oPEN Lab?
Voor meer info:
Stéphanie Lieten, technisch adviseur energie
Dit project wordt uitgevoerd met de financiële steun van het Horizon 2020 Research and Innovation Framework Programme van de Europese Unie onder subsidieovereenkomst 101037080.
