Tijdens het netwerkmoment op 26 juni deelden stakeholders hun feedback over de aanbevelingen voor huisvesting van arbeidsmigranten. Studenten stelden hun architecturale ontwerpen voor op een projectenmarkt ter inspiratie.
Sinds 2022 werkt Stebo samen met de gemeenten Heusden-Zolder, Houthalen-Helchteren en Maasmechelen aan een kwalitatief onderzoek rond huisvesting van arbeidsmigranten. De voorbije jaren bevraagden ze de wensen en noden van alle betrokkenen bij dit soort huisvesting. Met het onderzoek als basis, werkten ze door de praktijk gevoede aanbevelingen uit. Die stelden ze voor aan stakeholders tijdens een netwerkmoment. De feedback hierop nemen ze mee voor de vertaling naar gemeentelijk niveau in de projectgemeenten.
Terugkerend fenomeen
Directeur afdeling Wonen Hilde Van Ransbeke kadert: “Arbeidsmigratie is voor Limburg niet vreemd. Voor de ontginning van steenkool deden we beroep op een massa arbeidsmigranten, waarvoor we huisvesting voorzagen. Sinds 10 jaar worden we geconfronteerd met de huisvesting van ‘nieuwe’ tijdelijke buitenlandse werknemers via ons werk rond leegstand en woningkwaliteit. We merken bijvoorbeeld dat woningen uit het leegstandsregister toch in gebruik zijn. De huisvesting van arbeidsmigranten situeert zich grotendeels in een grijze zone.”
“In de media gaat het altijd over de stijgende nood aan buitenlandse arbeidskrachten, maar nooit over hun huisvesting. We willen aan dit aspect een zekere sense of urgency geven naar beleidsmakers toe."
Hilde Van Ransbeke, directeur Wonen van Stebo
"Op gecoördineerde wijze en vanuit de praktijk werkten we daarom een concrete set van aanbevelingen uit voor overheden, maar ook voor werkgevers en huisvesters,” gaat Hilde verder.
Inge Moors, gedeputeerde Wonen van provincie Limburg bevestigt:
“Aan deze suggesties is nood, want we blijven buitenlandse arbeidskrachten aantrekken in verschillende sectoren. Denk naast de bouw en landbouw zeker ook aan de IT-sector en de zorgsector."
Inge Moors, gedeputeerde Wonen provincie Limburg
Aanbevelingen gevoed door praktijk
De aanbevelingen zijn geschreven op basis van een kwalitatief onderzoek naar de wensen en noden van alle stakeholders – ook van de werknemers zelf. “Daaruit bleek al snel dat dit een beleidsdomein- én beleidsniveau-overschrijdend thema is,” zegt projectmedewerker An Dreesen.
“Op hoger niveau is er heel veel regelgeving. Helaas is die niet op elkaar afgestemd. In deze studie doen we dan ook aanbevelingen aan zowel lokale als hogere overheden.”
An Dreesen, projectmedewerker Stebo
“De aanbevelingen zijn dus gevoed door praktijk. Zo lag de focus van het project initieel op arbeidsmigranten die hier 3 maanden of iets langer verbleven. We leerden dat velen onder hen al 10 tot 20 jaar per 3 maanden naar ons land komen. Dat hebben we mee opgenomen,” vult Hilde aan.
Projectenmarkt biedt inspiratie
De gasten laten zich op de projectenmarkt inspireren door geselecteerde werken van de studenten architectuur van de Universiteit Hasselt. Hun fictieve ontwerpen blazen bestaande sites uit de drie projectgemeenten nieuw leven in.
“Onze studenten zitten in de helft van hun studie. De ontwerpen zijn droombeelden ter inspiratie,” maakt docent Ludo Schouterden duidelijk. “Wel kaderen ze binnen de ontwerpleidraad sociale woningbouw van Wonen in Vlaanderen."
"Daarnaast vroegen we onze studenten om aandacht te hebben voor woonkwaliteit, collectiviteit versus privacy, flexibiliteit en duurzaamheid. Er is zoveel onderbenut patrimonium dat we kunnen herbestemmen. We gingen daarom op zoek naar bestaande gebouwen in stedelijke gebieden"
"Arbeidsmigranten dragen bij aan de maatschappij. Ze moeten dus niet leven aan de rand, maar net deel uitmaken van ons woonweefsel."
Ludo Schouterden, docent faculteit Architectuur van UHasselt
Regelluwe zones en andere feedback
“Voor het flexibel invullen van gebouwen, zijn er regelluwe zones nodig. We hopen op een stimulerend geformuleerde reglementering," voegt Ludo nog als feedback aan beleidsmakers toe.
Ook de andere aanwezigen delen na een rondje op de projectenmarkt hun feedback. Die gaat voornamelijk dezelfde richting uit. Vaak komt naar voren dat er geen verschil moet zijn in de minimale normen voor kamers voor arbeidsmigranten of andere doelgroepen.
Carien Neven van Beweging.net pleit voor een doelgroepenbeleid voor betaalbaar wonen.
“Mensen op de sociale wachtlijst en arbeidsmigranten moeten elkaar niet beconcurreren. Leg de huisvesting ook niet bij de werkgever, maar bijvoorbeeld bij woonmaatschappijen. Die kunnen het integraal opnemen voor de verschillende doelgroepen.”
Carien Neven, directeur Beweging.net
Ook het in gebruik nemen van leegstaand patrimonium oogst veel bijval. Als voorbeeld wordt het religieus erfgoed opgeworpen, dat ontstaan is uit het collectieve en daar ook naar moet terugvloeien.
Brede aanpak noodzakelijk
Ook in Vlaanderen krijgt de huisvesting van tijdelijke werkkrachten almaar meer aandacht. Wonen in Vlaanderen voerde nieuwe regelgeving in met minimale normen voor kamers voor tijdelijke arbeidskrachten. Jan Foerier van Wonen in Vlaanderen lichtte ze tijdens het netwerkmoment toe.
“De lokale besturen hebben een regisseursrol. Zij beslissen zelf of ze de kwaliteitsnormen voor arbeidsmigranten opnemen of andere initiatieven nemen. We praten over mensen, dus woonkwaliteit telt zeker meer dan oppervlakte. Toch is een kader voor de afmetingen ook nodig,” zegt Jan.
Met alle input van dit netwerkmoment, gaan onze collega's van afdeling Wonen weer volop aan de slag. Nadat hij projectmedewerkers Frouwke en An in de bloemetjes zet voor hun harde werk, rondt Stebo-directeur Erwin De bruyn de voormiddag af.
"We maken in het najaar de vertaling naar het gemeentelijk niveau in de projectgemeenten. We hopen dat de volgende regering het fenomeen erkent, nadenkt over de impact op huisvesting en concreet werk maakt van een brede aanpak."
Erwin De bruyn, algemeen directeur Stebo
Het project ‘Plaats voor arbeidsmigranten’ kadert binnen de innovatieve projecten wonen met de steun van Provincie Limburg, Stebo vzw, gemeenten Heusden-Zolder, Houthalen-Helchteren en Maasmechelen en Wonen in Vlaanderen i.k.v. het IGS Woonfocus 2.0.
Voor meer info:
Hilde Van Ransbeke, directeur afdeling Wonen
+32 478 59 73 91